Kobiece biblioteki – dla kobiet i o kobietach
Istnieją na świecie biblioteki, które wyróżniają się ze względu na kulturowe i społeczne znaczenie gromadzonych i udostępnianych kolekcji. Zaliczamy do nich biblioteki, które powstały z myślą o kobietach.
Biblioteca Francesca Bonnemaison w Barcelonie jest pierwszą biblioteką dla kobiet w Europie. Powstała już w 1909 roku jako Instytut Kultury i Biblioteka Powszechna dla Kobiet (es.Instituto de Cultura i Biblioteca Popular para la Mujer) a jej założycielką była Francesca Bonnemaison ze znanej i szanowanej rodziny kupieckiej w Barcelonie. Biblioteka powstała przede wszystkim jako miejsce oferujące kobietom możliwość podnoszenia różnych kwalifikacji wspierających ich rozwój zawodowy.
Obecnie zbiory biblioteki poświęcone są głównie literaturze feministycznej. Biblioteka jest ogólnodostępna i otwarta przez cały tydzień.
The Women’s Library @ LSE w Londynie jest główną biblioteką oraz muzeum poświęconym kobietom Wielkiej Brytanii. Jej korzenie sięgają początku XX w., kiedy to zaczął się rozwijać ruch sufrażystek walczących o prawa wyborcze dla kobiet. Główny rdzeń kolekcji wywodzi się z biblioteki założonej w 1909 r. przez Ruth Cavendish Bentinck , natomiast sama biblioteka powstała w 1926 r. jako element projektu “Społeczność Londynu dla Sufrażystek “(ang. London Society for Women’s Suffrage). Celem projektu było dokumentowanie historii i spuścizny ruchu kobiecego a także zapewnienie wyzwolonym kobietom miejsca do zebrań i dyskusji. Od 2012 r. biblioteka podlega London School of Economics (LSE), uczelni będącej częścią Uniwersytetu Londyńskiego.
W zbiorach “Biblioteki dla Kobiet” znajduje się ponad 60 000 książek i broszur, ponad 3500 tytułów czasopism oraz ponad 500 fanzinów. Oprócz prac naukowych nad historią kobiet znajdziemy także biografie, utwory popularne, publikacje rządowe i niektóre dzieła literackie a także spore kolekcje wycinków prasowych dotyczących ruchów feministycznych w XIX i XX w. W części muzealnej znajduje się z kolei ponad 5000 obiektów, w tym wiele ulotek, fotografii, plakatów, tekstyliów i ceramika.
Biblioteka służy przede wszystkim studentom LSE, którzy mogą z niej korzystać codziennie przez 24h na dobę. Osoby spoza uczelni mogą poprosić o dostęp do zbiorów w godzinach 8:00-24:00.
Glasgow Women’s Library jest biblioteką publiczną i jednocześnie zarejestrowaną organizacją charytatywną w dzielnicy Bridgeton w Glasgow w Szkocji. Stanowi jedyne akredytowane muzeum poświęcone historii kobiet w Zjednoczonym Królestwie i dostarcza wszelkich informacji dotyczących kultury, osiągnięć i życia kobiet. W 2015 r. jej zbiory uzyskały w Szkocji status kolekcji narodowej. Historia biblioteki sięga 1991 r. W obecnej siedzibie, zmodernizowanym budynku z 1903 r. znajduje się od 2015 r.
Prospect North: Glasgow Women’s Library from Architecture and Design Scotland on Vimeo.
Wśród zbiorów biblioteki znajdziemy wiele pamiątek po sufrażystkach, stroje i wzory kobiece z lat 30. tych, czasopisma i biuletyny feministyczne a w archiwum jedną z bardziej znaczących brytyjskich kolekcji LGBT. Biblioteka prowadzi feministyczny klub książki, kobiecy klub historii, organizuje kobiecy festiwal literacki oraz liczne zajęcia i warsztaty skierowane do kobiet.
Jessie Street National Women’s Library w Sydney jest młodą specjalistyczną biblioteką, która gromadzi, przechowuje i promuje dziedzictwo kulturowe i literackie australijskich kobiet. Biblioteka została założona w 1989 r. wg koncepcji Jones i Lenore Coltheart w celu zachowania dokumentów dotyczących życia i działalności kobiet, wspierania historii i podkreślania roli i udziału kobiet w rozwoju Australii a także zachowania historii Aborygenów.
Patronką biblioteki została Jessie Street (1889 – 1970), która była kluczową postacią w australijskim życiu politycznym, walczącą w obronie praw australijskich kobiet. W zbiorach biblioteki znajdują się zarówno dokumenty australijskich organizacji kobiecych jak i osobiste listy, pamiętniki i dzienniki Australijek a także nagrania dźwiękowe wywiadów. Duża część kolekcji pochodzi od prywatnych darczyńców. Szczególnie interesujące są dwie kolekcje specjalne poświęcone Virginii Woolf i Jesse Street. (foto: https://www.nationalwomenslibrary.org.au)
Biblioteka jest ogólnodostępna od poniedziałku do piątku w godz. 10:00-15:00
Biblioteca delle Donne (Włoska Biblioteka Kobiet) w Bolonii powstała pod koniec lat siedemdziesiątych w ramach Centrum Dokumentacji, Badań i Inicjatywy Kobiet, dzięki projektowi opracowanemu przez aktywne włoskie kobiety tworzące Stowarzyszenie Orlando. Głównym ich celem było stworzenie autonomicznej instytucji promującej obecność kobiet we włoskim społeczeństwie.
Włoska Biblioteka Kobiet w Bolonii jest dziś najważniejszą biblioteką specjalizującą się w kulturze kobiecej, gender i feminizmie we Włoszech. W jej zbiorach znajduje się ok. 40 000 woluminów i prawie 500 czasopism. Biblioteka mieści się w XV-wiecznym klasztorze Santa Cristina i jest ogólnodostępna od poniedziałku do czwartku w godzinach 9:00-18:00 i w piątki od 9:00 do 14:00.
Bibliothèque Marguerite Durand w Paryżu to biblioteka założona w roku 1931 przez dziennikarkę Marguerite Durand. Biblioteka gromadzi publikacje dotyczące walki o prawa kobiet. Marguerite Durand zbierała od roku 1897 wszelkie publikacje z tej dziedziny i w roku 1931 przekazała je do użytku publicznego, tworząc bibliotekę w Paryżu. W roku 1989 biblioteka została przeniesiona do XIII dzielnicy Paryża przy 79, rue Nationale.
Obecnie zasoby biblioteki obejmują biografie, rękopisy, fotografie, periodyki oraz ponad 25 tysięcy tomów książek i 4 tysiące listów znanych kobiet, m.in. Madame de Staël, Colette, Marie Bashkirtseff, Séverine, Gyp (Sibylle Gabrielle Marie Antoinette Riquetti de Mirabeau), Alexandra David-Néel, Maria Deraismes i Olympia de Gouges. Najstarsze publikacje pochodzą z XVII wieku.
Biblioteka otwarta jest od wtorku do soboty w godz. 14:00 do 18:00 a dostęp wymaga bezpłatnej rejestracji przy wejściu na podstawie dokumentu tożsamości ze zdjęciem.
Oprac. JF