Biblioteka Norwida w Zielonej Górze
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze to największa biblioteka w południowej części województwa lubuskiego.
Zbiory książnicy stanowi obecnie około 550 tys. woluminów – książek, czasopism, zbiorów specjalnych i zabezpieczonych, dokumentów życia społecznego oraz multimediów.
Historia Biblioteki sięga 3 maja 1947 roku. Wówczas w 25-tysięcznej Zielonej Górze, przy ul. Jedności Robotniczej 45, uroczyście otwarto pierwszą publiczną wypożyczalnię książek, która zapoczątkowała działalność Miejskiej Biblioteki Publicznej. W 1951 r. powołano Wojewódzką Bibliotekę Publiczną, a następnie w 1955 r. obydwie placówki połączono w Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną.
W 1956 r. WiMBP otrzymała nową siedzibę przy ul. Jedności Robotniczej 57 a do poprzedniego lokalu przeniesiono Oddział dla Dzieci.
Pod koniec lat 60-tych, w związku z intensywną rozbudową miasta, istnieniem prężnego środowiska literackiego i tworzeniem się ośrodka naukowego podjęto decyzję o budowie nowego gmachu dla książnicy.
Budowa nowej siedziby WiMBP przy al. Wojska Polskiego 9 zakończyła się w 1975 r.
Do użytku oddano siedmiokondygnacyjny budynek o kubaturze 34 500 m³ i powierzchni 7300 m².
W międzyczasie, w 1972 r., w 25 lecie działalności Biblioteka otrzymała imię Cypriana Norwida. Na wybór tego właśnie patrona wpływ miało nabycie przez Bibliotekę 5 rysunków Norwida. Pochodzą one ze sztambucha rodziny Turnów. Są to szkice wykonane tuszem przy użyciu piórka, na niebieskim papierze listowym. Na jednym z rysunków widnieje sygnatura poety “Norwid”, na innym nazwa miejscowości i data: Ostende, 28 sierpnia 1846 r.
W latach 90-tych powstał Oddział Obsługi Niepełnosprawnych, nastąpiła komputeryzacja biblioteki, powstała też Czytelnia Multimedialna i Internetowa.
Z zasobów Biblioteki aktywnie korzysta około 18 tys. zarejestrowanych czytelników, którzy każdego roku realizują ponad 250 tys. wypożyczeń i 140 tys. odwiedzin.
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze udostępnia:
- książki naukowe, popularnonaukowe, literaturę piękną dla dorosłych i dzieci, dokumenty życia społecznego oraz książki, czasopisma w języku polskim i niemieckim, dotyczące historii i czasów współczesnych Środkowego Nadodrza i prasę specjalistyczną,
- zbiory specjalne, w tym: płyty analogowe, płyty kompaktowe z filmami i muzyką, książkę “mówioną”, wydawnictwa informacyjne na płytach CD-ROM, mikrofilmy, gry na PC i PS3 i notacje muzyczne
- książki i inne materiały sprowadzane na życzenie czytelnika z innych bibliotek w kraju i za granicą.
Z wielu dokumentów bibliotecznych, często tych najcenniejszych, można również skorzystać nie wychodząc z domu. WiMBP od 2006 roku tworzy bowiem ich zamienniki cyfrowe i udostępnia je na platformie współtworzonej z Uniwersytetem Zielonogórskim – Zielonogórskiej Bibliotece Cyfrowej.
Obecnie w ZBC udostępnionych jest 25 777 dokumentów ze zbiorów WiMBP w Zielonej Górze, a łączna Liczba wyświetleń tych publikacji w 2020 roku przekroczyła 1 mln. Cześć zasobów cyfrowych stanowią bardzo cenne starodruki, których digitalizacja pozwoliła na ich udostępnienie szerszej publiczności, a przede wszystkim badaczom i historykom.
Biblioteka Norwida ma również swoją oficynę wydawniczą – Pro Libris. Wspólnie z Zarządem Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich wydawane jest czasopismo “Bibliotekarz Lubuski”. Zamieszczane w nim artykuły poruszają problemy związane z działalnością bibliotek różnych sieci, wyniki w czytelnictwie, a także ciekawe formy popularyzacji książki. Czasopismo przesyłane jest do bibliotek terenowych i samorządów lokalnych województwa. Od 2001 roku biblioteka wydaje także pismo literacko-kulturalne „Pro Libris”, stanowiące lokalne forum literackie, niektóre numery poświęcając kulturalnej współpracy transgranicznej polsko-niemieckiej. Kolejny pismem literackim, wydawanym od 2020 roku wspólnie z zielonogórskim oddziałem Związku Literatów Polskich są „Pasje Literackie”.
WiMBP w Zielonej Górze pełnieni funkcję ośrodka informacji biblioteczno-bibliograficznej oraz ośrodka wiedzy o regionie. W specjalistycznym Dziale Informacji Regionalnej i Bibliograficznej opracowywana jest Bibliografia Ziemi Lubuskiej oraz gromadzony bogaty księgozbiór regionalny i informacyjny.
Dział Badań, Analiz i Metodyki prowadzi natomiast badania stanu i stopnia zaspokojenia potrzeb użytkowników, analizuje stan i organizację bibliotek, udziela bibliotekom pomocy instrukcyjno-metodycznej i szkoleniowej oraz sprawuje nadzór merytoryczny nad siecią bibliotek publicznych południowej części województwa lubuskiego.
Jako instytucja o statusie naukowym WiMBP organizuje liczne konferencje naukowe i konwersatoria bibliotekoznawcze, prowadzi badania i wydaje materiały naukowe dotyczące szeroko pojętego zagadnienia bibliotekoznawstwa.
Biblioteka jest także organizatorem wielu prestiżowych imprez, festiwali i konkursów, mających już swoją ugruntowaną renomę.
Najważniejsze imprezy flagowe organizowane/współorganizowane przez Bibliotekę Norwida:
- Otwarty Międzynarodowy Konkurs na Rysunek Satyryczny
- Festiwal Filmu, Teatru i Książki – KOZZI Film Festiwal,
- Lubuskie Wawrzyny
- Festiwal Literacki im. Anny Tokarskiej – Proza Poetów.
- “Czwartki Lubuskie”
- Zielonogórski Salon Poezji
Dla turystów i mieszkańców miasta atrakcją jest działające od 2011 roku Muzeum Ilustracji Książkowej – jedyna tego rodzaju stała ekspozycja w kraju – gdzie znalazły miejsce największe cymelia, ukazujące rozwój ilustracji na przestrzeni wieków.
W ramach struktury Biblioteki funkcjonuje kilka działów udostępniania oraz 12 filii i agend na terenie miasta. Zbiory cyfrowe w postaci audiobooków, filmów, muzyki udostępniane są czytelnikom w ramach dwóch mediatek: „Góry Mediów” i „Szklanej Pułapki”. Najnowszą agendą bo funkcjonującą od 2019 roku jest Lubuskie Laboratorium Książki „Green Book”.
Zielonogórska Biblioteka Norwida, kontynuując długoletnią tradycję, stale podąża za nowoczesnymi rozwiązaniami, dostosowując swoją ofertę do zmieniających się potrzeb użytkowników i proponując innowacyjne rozwiązania oraz coraz atrakcyjniejsze usługi.
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze
al. Wojska Polskiego 9
65-077 Zielona Góra
Foto: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze
Opracowanie: J. Filimonow
Autorka składa podziękowania dla p. Romana Wojciechowskiego za przekazane informacje oraz zdjęcia.